Η Μηχανική του Σταθερού Ψέματος

Ένα δοκίμιο

Dec 19, 2025

Σας ευχαριστώ θερμά για το ενδιαφέρον σας και την αναδημοσίευση των άρθρων μου. Θα εκτιμούσα ιδιαίτερα αν, κατά την κοινοποίηση, σ̲υ̲μ̲π̲ε̲ρ̲ι̲λ̲α̲μ̲β̲ά̲ν̲α̲τ̲ε̲ ̲κ̲α̲ι̲ ̲τ̲ο̲ν̲ ̲σ̲ύ̲ν̲δ̲ε̲σ̲μ̲ο̲ ̲(̲l̲i̲n̲k̲)̲ ̲τ̲ο̲υ̲ ̲ά̲ρ̲θ̲ρ̲ο̲υ̲ ̲μ̲ο̲υ̲. Αυτό όχι μόνο αναγνωρίζει την πηγή, αλλά επιτρέπει και σε άλλους να ανακαλύψουν περισσότερο περιεχόμενο. Η υποστήριξή σας είναι πολύτιμη για τη συνέχιση της ενημέρωσης.

Απόδοση στα ελληνικά: Απολλόδωρος - Unbekoming | 14 Δεκεμβρίου 2025

Διατριβή

Ένα ψεύδος με ελαφρά κλίση από την αλήθεια απαιτεί συνεχή ενέργεια για να διατηρηθεί. Ένα ψεύδος πλήρως ανεστραμμένο -το εντελώς αντίθετο της αλήθειας- βρίσκει τη δική του ισορροπία. Αυτό το δοκίμιο εξετάζει πώς σταθεροποιούνται οι πλήρεις ανατροπές μέσω του ιδρυτικού ψεύδους, της επιστημικής αιχμαλωσίας, των γνωστικών περιορισμών της συλλογικής σκέψης, της συνενοχής της άνεσης, του συγκλίνοντος καιροσκοπισμού και της αρχιτεκτονικής παραγωγής της άγνοιας. Η πεντηκονταετής εξαπάτηση της καπνοβιομηχανίας χρησιμεύει ως πρωταρχική μελέτη περίπτωσης- η ιολογία, η χοληστερόλη, ο μόλυβδος και τα οπιοειδή καταδεικνύουν την επανάληψη του μοτίβου.

I. Η Σπορά

The Plaza Hotel, Νέα Υόρκη, Δεκέμβριος 1953. Οι διευθύνοντες σύμβουλοι των μεγάλων αμερικανικών καπνοβιομηχανιών συναντώνται με την Hill & Knowlton, την πιο ισχυρή εταιρεία δημοσίων σχέσεων της χώρας. Η επιστήμη που συνδέει τα τσιγάρα με τον καρκίνο του πνεύμονα έχει γίνει πολύ συνεπής για να αγνοηθεί. Οι εσωτερικές έρευνες των εταιρειών έχουν επιβεβαιώσει αυτό που δείχνουν οι ανεξάρτητες μελέτες. Αντιμετωπίζουν μια επιλογή: να αλλάξουν την επιχείρηση ή να πολεμήσουν την επιστήμη.

Επιλέγουν να πολεμήσουν. Το έγγραφο στρατηγικής που προκύπτει είναι σαφές. «Η αμφιβολία είναι το προϊόν μας», αναφέρει ένα εσωτερικό σημείωμα, «αφού είναι το καλύτερο μέσο για να ανταγωνιστούμε το »σώμα των γεγονότων« που υπάρχει στο μυαλό του κοινού».

Τα δικά τους λόγια, διατηρημένα σε έγγραφα που ήρθαν στην επιφάνεια δεκαετίες αργότερα σε δίκες. Ήξεραν ότι τα τσιγάρα προκαλούσαν καρκίνο. Επέλεξαν να κατασκευάσουν έναν κόσμο στον οποίο η επιστήμη ήταν «ασαφής», τα στοιχεία “ασαφή”, η σχέση «αναπόδεικτη».

Αυτό που συνέβη στη συνέχεια θα έπρεπε να είναι αδύνατο.

II. Tα Χρήματα

Μέσα σε λίγες εβδομάδες, ιδρύθηκε η Επιτροπή Έρευνας της Βιομηχανίας Καπνού (Tobacco Industry Research Committee), η οποία παρουσιάστηκε ως ουδέτερος επιστημονικός φορέας. Δεν ήταν ούτε ουδέτερη ούτε πρωτίστως επιστημονική. Η λειτουργία της ήταν να χρηματοδοτεί ερευνητές που θα θόλωναν τα νερά -όχι κατασκευάζοντας εντελώς τα δεδομένα, αλλά επιλέγοντας ερωτήσεις, δίνοντας έμφαση στις αβεβαιότητες, κατασκευάζοντας την εντύπωση μιας συζήτησης εκεί που στην πραγματικότητα υπήρχε συναίνεση.

Το χρήμα έρεε στρατηγικά. Τα πανεπιστήμια λάμβαναν επιχορηγήσεις. Οι ερευνητές έχτισαν καριέρες σε μελέτες που χρηματοδοτήθηκαν από τον καπνό. Τα ιατρικά περιοδικά δημοσίευσαν έγγραφα που, ενώ ήταν τεχνικά ακριβή σε στενά ευρήματα, συνέβαλαν στην ευρύτερη σύγχυση. Ένας επιστήμονας του οποίου το εργαστήριο λειτουργούσε με χρήματα από τον καπνό είχε δομικά κίνητρα να μην παράγει ευρήματα που θα έθεταν τέλος στη χρηματοδότηση αυτή. Όχι διαφθορά με την ακατέργαστη έννοια της δωροδοκίας. Κάτι πιο κομψό: ένα οικοσύστημα στο οποίο ορισμένα συμπεράσματα ανταμείβονταν και άλλα όχι.

Η αρχιτεκτονική της παραγωγής γνώσης καταγράφηκε. Η αξιολόγηση από ομότιμους έγινε εργαλείο για τη διατήρηση της αμφιβολίας. Οι εργασίες που αμφισβητούσαν τη σχέση καπνού-καρκίνου έλαβαν ευνοϊκούς κριτές. Οι εργασίες που την ενίσχυαν αντιμετώπιζαν εχθρικό έλεγχο. Το σύστημα φαινόταν να λειτουργεί κανονικά - τα περιοδικά δημοσιεύουν, οι επιστήμονες συζητούν, τα στοιχεία συσσωρεύονται - αλλά ο αντίχειρας ήταν στη ζυγαριά.

III. Η Φόρμουλα

Το κοινό δεν διαβάζει επιστημονικές εργασίες. Το κοινό σκέφτεται με συντομεύσεις, με απλές φόρμουλες που συμπιέζουν τις πολύπλοκες πραγματικότητες σε εύχρηστες πεποιθήσεις.

«Η επιστήμη δεν είναι ξεκαθαρισμένη». «Χρειάζεται περισσότερη έρευνα». «Μερικοί γιατροί καπνίζουν Camels.» Αυτές οι φράσεις λειτουργούν ως γνωστικές συντομεύσεις. Εύκολες στη μνήμη, εύκολες στην επανάληψη, παρέχοντας μια νοητική διέξοδο από δυσάρεστα συμπεράσματα. Ένας καπνιστής που έρχεται αντιμέτωπος με αποδείξεις για τη βλαπτική επίδραση του καπνίσματος απλώνει το χέρι του σε μια από αυτές τις φράσεις και νιώθει την ασυμφωνία να λύνεται. Η φόρμουλα δεν ζητά τίποτα - καμία στάθμιση πιθανοτήτων, καμία αξιολόγηση της ποιότητας της μελέτης. Απλώς μια ευρετική διαδικασία δύο βημάτων: η επιστήμη δεν έχει αποσαφηνιστεί, άρα είναι ασφαλές να συνεχίσουμε.

Το συλλογικό μυαλό -το κοπάδι, το κοινό, οι μάζες- μπορεί να επεξεργαστεί μόνον απλούς τύπους. Δύο μεταβλητές που συνδέονται με μία μόνο σχέση. Αυτό δεν είναι βλακεία. Τα μεμονωμένα μέλη του κοινού είναι ικανά για εξελιγμένους συλλογισμούς όταν ασχολούνται αργά και προσεκτικά. Αλλά η συλλογικότητα δεν ασχολείται αργά και προσεκτικά. Η συλλογικότητα λειτουργεί με ευρετικές λειτουργίες, με γρήγορη σκέψη, με συντομεύσεις που ταιριάζουν με μοτίβα, οι οποίες εξελίχθηκαν για να βοηθήσουν τα κοινωνικά πρωτεύοντα να περιηγηθούν στην πολυπλοκότητα χωρίς να εξαντλούν τους γνωστικούς πόρους σε κάθε απόφαση.

Ο γιατρός Malcolm Kendrick το περιγράφει αυτό ως τη διαφορά μεταξύ γρήγορης και αργής σκέψης. Η γρήγορη σκέψη συνδέει δύο μεταβλητές: αιτία και αποτέλεσμα, πρόβλημα και λύση. Η αργή σκέψη κρατάει πολλαπλές μεταβλητές, σταθμίζει τους υπό όρους παράγοντες, αντέχει την ασάφεια. Τα άτομα μπορούν να σκέφτονται αργά. Οι συλλογικότητες δεν μπορούν.

Οι στρατηγικοί του καπνού έπρεπε να συλλάβουν δύο σημεία άγκυρας. Εγκατέστησαν την «αμφιβολία» ως το ένα και την «προσωπική επιλογή» ως το άλλο. Αβέβαιη επιστήμη συν ατομική ελευθερία ισούται με μη ανάγκη συλλογικής δράσης. Η αντιστροφή ήταν πλήρης.

IV. Η Σύγκλιση

Οι καπνοβιομηχανίες δεν συντόνισαν κάθε παράγοντα που ήρθε να υπερασπιστεί τη θέση τους. Αυτοί έσπειραν την αρχική δομή. Άλλα συμφέροντα ανακάλυψαν, ανεξάρτητα, ότι τους εξυπηρετούσε.

Οι διαφημιστικές εταιρείες εξαρτώνταν από τους λογαριασμούς των καπνοβιομηχανιών. Τα περιοδικά και οι εφημερίδες εξαρτώνταν από τα διαφημιστικά έσοδα από τον καπνό- οι εκδότες έμαθαν ότι η επιθετική κάλυψη θα μπορούσε να τα θέσει σε κίνδυνο. Οι πολιτικοί των κρατών του καπνού εξαρτήθηκαν από τα χρήματα και τις θέσεις εργασίας του καπνού- έγιναν αξιόπιστες φωνές σκεπτικισμού σε ακροάσεις στο Κογκρέσο. Οι ελευθεριακοί ιδεολόγοι βρήκαν στην «προσωπική επιλογή» μια τέλεια μελέτη περίπτωσης. Οι έμποροι λιανικής πώλησης έβγαζαν κέρδη από τις πωλήσεις τσιγάρων. Οι αγρότες καλλιεργούσαν τη σοδειά.

Κανένας από αυτούς τους παράγοντες δεν χρειαζόταν να βρίσκεται σε ένα δωμάτιο μαζί. Κανένας δεν απαιτούσε συνεχή συντονισμό. Τα συμφέροντά τους συνέκλιναν στην ίδια δομή όπως τα ρινίσματα σιδήρου γύρω από έναν μαγνήτη. Το διαφημιστικό στέλεχος που προστάτευε τους λογαριασμούς, ο εκδότης που προστάτευε τα έσοδα, ο πολιτικός που προστάτευε τους δωρητές, ο ιδεολόγος που προστάτευε τις αρχές - ο καθένας ενεργούσε με βάση το ορθολογικό προσωπικό συμφέρον, και κάθε ενέργεια ενίσχυε την αντιστροφή.

Ο πολιτικός επιστήμονας Paul Collits το αποκαλεί αυτό «συγκλίνοντα καιροσκοπισμό» - μια μέση θέση μεταξύ του Hanlon’s Razor (οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων ήταν ηλίθιοι) και της θεωρίας συνωμοσίας (όλα ήταν συντονισμένα). Ούτε η βλακεία ούτε ένα γενικό σχέδιο. Απλώς πολλοί δρώντες ανακαλύπτουν, ανεξάρτητα, ότι η δομή τους εξυπηρετεί. Όπως το έθεσε ο Rahm Emmanuel: ποτέ μην αφήνεις μια κρίση να πάει χαμένη.

Οι αρχικοί αρχιτέκτονες θα μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν ή να πεθάνουν. Το ιδρυτικό ψέμα δεν απαιτούσε πλέον τη συντήρησή τους. Το οικοσύστημα συντηρούσε τον εαυτό του.

V. Η Ισορροπία

Πώς αυτό λειτούργησε για πενήντα χρόνια;

Τα στοιχεία υπήρχαν από την αρχή. Τα πτώματα συσσωρεύονταν - εκατοντάδες χιλιάδες, στη συνέχεια εκατομμύρια. Η απάτη αποκαλύφθηκε επανειλημμένα: σε επιστημονικές εργασίες, σε δημοσιογραφικές έρευνες, σε καταθέσεις στο Κογκρέσο. Η αντιστροφή επιβίωσε. Προσαρμόστηκε. Επέμεινε σε όλες τις γενιές.

Σκεφτείτε έναν στύλο που ισορροπεί απόλυτα κάθετα. Αυτός ο πόλος αντιπροσωπεύει την αλήθεια σε σταθερή ισορροπία. Δεν απαιτεί ενέργεια για να διατηρηθεί. Η βαρύτητα τον κρατάει στη θέση του. Τώρα γείρετε τον πόλο κατά είκοσι μοίρες. Τεράστια ενέργεια πρέπει να εισρεύσει στη βάση για να αποφευχθεί η κατάρρευση. Υποστυλώματα, στηρίγματα, συνεχής προσαρμογή - η δομή γίνεται ένα έργο, μια συνεχής προσπάθεια ενάντια στην έλξη της πραγματικότητας. Ο Κεκλιμένος Πύργος της Πίζας χρειάστηκε οκτώ αιώνες μηχανικής παρέμβασης για να αποτραπεί η κατάρρευσή του - αντίβαρα, εξαγωγή χώματος, αγκυρώσεις καλωδίων, δομική ενίσχυση. Μια μερική απόκλιση από την κατακόρυφο απαιτεί διαρκή συντήρηση.

Έτσι πρέπει να λειτουργεί το ψέμα. Μια απόκλιση από την αλήθεια που απαιτεί συνεχή επιδότηση. Η πραγματικότητα επιβεβαιώνεται ξανά τη στιγμή που η υποστήριξη εξασθενεί.

Υπάρχει ένα άλλο σημείο ισορροπίας.

Αντιστρέφει εντελώς τον πόλο. Εκατόν ογδόντα μοίρες. Αυτό που ήταν βόρεια είναι τώρα νότια- αυτό που ήταν πάνω είναι τώρα κάτω. Ο πλήρως ανεστραμμένος πόλος ισορροπεί επίσης. Όχι επειδή έχει ξεφύγει από τη βαρύτητα, αλλά επειδή η αναστροφή είναι αρκετά πλήρης ώστε να δημιουργεί τη δική του συνεκτική δομή. Η κατανομή του βάρους που κρατούσε τον όρθιο πόλο σε ισορροπία κρατάει τώρα τον ανεστραμμένο πόλο σε ισορροπία. Η εσωτερική λογική είναι συνεπής, παρόλο που κάθε στοιχείο δείχνει προς τη λάθος κατεύθυνση.

Ένα μερικό ψέμα -ο πόλος στις είκοσι μοίρες- απαιτεί σταθερή ενέργεια επειδή συμμετέχει και στα δύο συστήματα. Πρέπει να λογοδοτεί για την αλήθεια που αναγνωρίζει εν μέρει, ενώ παράλληλα υποστηρίζει το ψέμα που ισχυρίζεται εν μέρει. Η αντίφαση είναι ασταθής.

Μια πλήρης αντιστροφή δεν έχει τέτοιο πρόβλημα. Δεν διαφωνεί με την πραγματικότητα- την αντικαθιστά. Η εσωτερική συνοχή γίνεται η ίδια η σταθερότητά της. Μόλις χτιστούν τρισεκατομμύρια δολάρια υποδομής γύρω από αυτόν τον ανεστραμμένο πόλο - καριέρες, θεσμοί, βιομηχανίες, ταυτότητες - η δομή μπορεί να σταθεί για γενιές.

VI. Ο Μηχανισμός

Η περίπτωση του καπνού αποκαλύπτει έναν μηχανισμό με αλληλένδετες συνιστώσες.

Ιδρυτικό ψέμα: μια σκόπιμη απόφαση για την κατασκευή μιας πραγματικότητας αντίθετης προς την αλήθεια. Η πηγή ποικίλλει - το κεφάλαιο επιδιώκει κέρδος, τα κράτη επιδιώκουν τον έλεγχο, οι ιδεολογικοί παράγοντες επιδιώκουν προσηλυτισμό. Αλλά το ιδρυτικό ψέμα είναι συνειδητό. Κάποιος γνωρίζει την αλήθεια και επιλέγει να κατασκευάσει την αντιστροφή. Το ιδρυτικό ψέμα δεν χρειάζεται να είναι περίτεχνο. Χρειάζεται μόνο να είναι αρκετά απλό για να αγκυροβολήσει μια ευρετική προσέγγιση και αρκετά πλήρες για να σχηματίσει μια συνεκτική εναλλακτική λύση. Το «Η αμφιβολία είναι το προϊόν μας» δεν ήταν μια πολύπλοκη φιλοσοφία. Ήταν μια αντιστροφή δύο λέξεων που εγκαταστάθηκε στη βάση μιας δομής τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Επιστημονική αιχμαλωσία: συστηματικός αποικισμός των θεσμών που παράγουν και επικυρώνουν τη γνώση. Περιοδικά, ρυθμιστικοί φορείς, οργανισμοί χρηματοδότησης, ακαδημαϊκά τμήματα. Όταν αιχμαλωτίζεται, η αντιστροφή αποκτά νομιμοποίηση. Γίνεται «η επιστήμη» και όχι ένα ψέμα που λέγεται. Η αιχμαλωσία λειτουργεί επειδή οι σύγχρονες κοινωνίες έχουν αναθέσει την κρίση σε θεσμούς. Το άτομο δεν μπορεί να επαληθεύσει προσωπικά τους ισχυρισμούς για τη μοριακή βιολογία ή την ατμοσφαιρική χημεία- εμπιστεύεται το σύστημα που πιστοποιεί τους ειδικούς και επικυρώνει τα ευρήματα. Αν αιχμαλωτίσετε αυτό το σύστημα, αιχμαλωτίζετε την επιστημολογία ολόκληρης της κοινωνίας. Η αντιστροφή δεν χρειάζεται πλέον να πείθει - πιστοποιεί.

Ο περιορισμός του μυαλού της αγέλης: η συλλογική νόηση δεν μπορεί να εκτελέσει αργή σκέψη. Διαθέτει μόνο απλές ευρετικές μεθόδους - τύπους δύο μεταβλητών που συμπιέζουν την πραγματικότητα σε εφαρμόσιμες συντομεύσεις. Αυτό εξελίχθηκε επειδή λειτουργεί στα περισσότερα πλαίσια. Δημιουργεί ευπάθεια. Όποιος ελέγχει τα δύο σημεία αγκύρωσης ελέγχει την κατανόηση της συλλογικότητας. Ο φόβος επιταχύνει αυτή τη διαδικασία. Ένας πληθυσμός σε φόβο επιστρέφει σε ταχύτερη σκέψη, απλούστερες φόρμουλες, μεγαλύτερη εξάρτηση από την εξουσία. Η αντιστροφή εκμεταλλεύεται τους υγιείς γνωστικούς μηχανισμούς -αναγνώριση προτύπων, εμπιστοσύνη στην εμπειρογνωμοσύνη, κοινωνική συμμόρφωση- και τους μετατρέπει σε παθολογικούς. Όσο πιο έξυπνο είναι το ευρετικό σύστημα, τόσο πιο καθαρά μπορεί να υποκλαπεί.

Η συνενοχή της άνεσης: η αντιστροφή πετυχαίνει όχι μόνο επειδή οι θεσμοί την επιβάλλουν, αλλά επειδή οι πληθυσμοί την προτιμούν. Ένα άνετο ψέμα δεν απαιτεί τίποτα. Μια άβολη αλήθεια απαιτεί τα πάντα - δράση, αναστάτωση, αντιστροφή των επιλογών του παρελθόντος, διαχωρισμό από το κοπάδι. Ο καπνιστής που αποδέχεται ότι ο καπνός είναι ασφαλής μπορεί να συνεχίσει να καπνίζει. Ο καπνιστής που αποδέχεται την επιστήμη πρέπει να το κόψει ή να ζήσει με τη γνώση ότι επιλέγει το θάνατο. Ο γονέας που αποδέχεται ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά μπορεί να πιστέψει ότι προστάτεψε το παιδί του. Ο γονέας που αμφισβητεί πρέπει να αντιμετωπίσει τι μπορεί να έχει κάνει και πρέπει να βρει το κουράγιο να αρνηθεί το επόμενο, ενώ ο γιατρός του, η οικογένειά του και ο κοινωνικός του περίγυρος ασκούν πίεση. Το άνετο ψέμα προσφέρει το ανήκειν. Η άβολη αλήθεια προσφέρει εξορία. Αν τους δοθεί η δυνατότητα επιλογής, οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν την άνεση. Δεν είναι ηλίθιοι. Είναι άνθρωποι. Η αντιστροφή το εκμεταλλεύεται αυτό, προσφέροντας ένα εύκολο μονοπάτι που η αλήθεια δεν μπορεί να ταιριάξει.

Συγκλίνων καιροσκοπισμός: μόλις η αντιστροφή έχει εμπεδωθεί, άλλοι παράγοντες ανακαλύπτουν ότι η δομή τους εξυπηρετεί. Εντάσσονται στη συντήρηση χωρίς συντονισμό. Οι αρχικοί αρχιτέκτονες καθίστανται περιττοί. Η αντιστροφή λειτουργεί με βάση το κατανεμημένο ιδιοτελές συμφέρον. Αυτό είναι που κάνει τη μηχανή τόσο δύσκολο να διαλυθεί: δεν υπάρχει ένας μόνο λαιμός για να πνιγεί. Εκθέστε έναν συμμετέχοντα και οι άλλοι συνεχίζουν. Απαξιώστε το ιδρυτικό ψέμα και τα συγκλίνοντα συμφέροντα το αναδιαμορφώνουν. Η δομή επιβιώνει επειδή καμία οντότητα δεν είναι υπεύθυνη για το σύνολο - κάθε φορέας διατηρεί μόνο το δικό του κομμάτι και τα κομμάτια αλληλοσυνδέονται χωρίς σχέδιο. Ο Upton Sinclair προσδιόρισε τον ατομικό μηχανισμό: «Είναι δύσκολο να κάνεις κάποιον να καταλάβει κάτι όταν ο μισθός του εξαρτάται από το αν δεν το καταλαβαίνει». Ή πιο απλά: οι υποθήκες (στεγαστικά δάνεια) δημιουργούν πεποιθήσεις. Ο γιατρός που συνταγογραφεί στατίνες, ο ερευνητής που υποβάλλει αίτηση για υποτροφίες, ο ρυθμιστής που εγκρίνει φάρμακα - ο καθένας έχει μια υποθήκη που εξαρτάται από τη μη κατανόηση. Η αντιστροφή αποτυπώνει όχι μόνο τις ενέργειές τους αλλά και την αντίληψή τους. Δεν λένε ψέματα. Δεν μπορούν να δουν.

Το φαινόμενο του φανού του δρόμου: η έρευνα, η χρηματοδότηση και η εξέλιξη της καριέρας συγκεντρώνονται στη φωτισμένη ζώνη που ορίζεται από τα θεσμικά όργανα που έχουν κυριευθεί. Οι ερωτήσεις που θα αποσταθεροποιούσαν την αντιστροφή βρίσκονται στο σκοτάδι - όχι απαγορευμένες, απλώς μη ανταμειβόμενες. Οι επιστήμονες πηγαίνουν εκεί όπου υπάρχει φως. Η άγνοια παράγεται αρχιτεκτονικά. Αυτό δεν είναι λογοκρισία. Η λογοκρισία είναι ορατή, αντιστέκεται, κινητοποιεί. Το φαινόμενο του φανού του δρόμου είναι αόρατο. Ο επιστήμονας που δεν λαμβάνει ποτέ χρηματοδότηση για το αποσταθεροποιητικό ερώτημα δεν βιώνει καταπίεση - βιώνει μια καριέρα που απλώς κινήθηκε προς άλλες κατευθύνσεις. Το ερώτημα πεθαίνει χωρίς ποτέ να τεθεί.

Η διαφθορά της ανατροφοδότησης: Το αόρατο χέρι του Adam Smith προϋποθέτει ειλικρινή πληροφόρηση - τα κακά προϊόντα αποτυγχάνουν επειδή οι καταναλωτές μαθαίνουν ότι είναι κακά. Όταν το κεφάλαιο καταλαμβάνει τα μέσα γνώσης, ο βρόχος ανατροφοδότησης διακόπτεται. Οι κακές πληροφορίες δεν τιμωρούνται, αλλά επικυρώνονται. Το αόρατο χέρι εξακολουθεί να λειτουργεί, βελτιστοποιώντας το λάθος πράγμα. Γίνεται μια μηχανή ανατροπής. Οι αγορές ανταμείβουν αυτό που οι θεσμοί πιστοποιούν. Οι θεσμοί πιστοποιούν αυτό που παράγει η χρηματοδότηση. Η χρηματοδότηση προέρχεται από συμφέροντα που επωφελούνται από την αντιστροφή. Ο κύκλος κλείνει. Η αγορά, η οποία θα έπρεπε να διορθώνει το σφάλμα, αντίθετα το επιταχύνει.

Αυτά τα στοιχεία δεν συνυπάρχουν απλώς. Διασυνδέονται μεταξύ τους. Η επιστημική σύλληψη καθιστά δυνατή την ευρετική εγκατάσταση - τα δύο σημεία αγκύρωσης πιστοποιούνται ως «παγιωμένη επιστήμη». Ο περιορισμός του μυαλού της αγέλης καθιστά την αιχμαλωσία αποτελεσματική - η συλλογικότητα δεν μπορεί να ελέγξει τους θεσμούς που εμπιστεύεται. Η συνενοχή της άνεσης εξασφαλίζει ότι η συλλογικότητα δεν θέλει να τους ελέγξει - η αλήθεια είναι πολύ δαπανηρή για να την αποδεχτεί. Ο συγκλίνων καιροσκοπισμός διατηρεί το φανάρι του δρόμου-κάθε δρώντας έχει κίνητρο να κρατήσει τη φωτισμένη ζώνη σταθερή. Το φως του δρόμου παράγει την άγνοια που προστατεύει το ιδρυτικό ψέμα από τον έλεγχο. Και η διαφθορά της ανατροφοδότησης εξασφαλίζει ότι ακόμη και οι δυνάμεις της αγοράς, οι οποίες διαφορετικά θα μπορούσαν να φέρουν στην επιφάνεια την αλήθεια μέσω του ανταγωνισμού, αντί να ενισχύουν την αντιστροφή. Η μηχανή είναι αυτοσυντηρούμενη όχι επειδή ελέγχεται κεντρικά, αλλά επειδή κάθε συστατικό δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη λειτουργία των άλλων.

VII. Ιολογία

Το προηγούμενο παράδειγμα είναι ιστορικό - η αντιστροφή αναγνωρίστηκε, τα έγγραφα δημοσιεύθηκαν, οι αποφάσεις εκδόθηκαν. Η ιολογία είναι μια ζωντανή αντιστροφή, που εξακολουθεί να λειτουργεί, με την υποδομή της άθικτη.

Η θεμελιώδης μεθοδολογία της ιολογίας δεν απομονώνει ποτέ στην πραγματικότητα ιούς. Ο ίδιος ο τομέας προέκυψε από το Ινστιτούτο Rockefeller στις αρχές του εικοστού αιώνα. Το 1909, ο Simon Flexner, διευθυντής του Ινστιτούτου, ισχυρίστηκε ότι απομόνωσε τον ιό της πολιομυελίτιδας με την έγχυση ασθενούς ανθρώπινου ιστού του νωτιαίου μυελού σε εγκεφάλους πιθήκων και στη συνέχεια με την έγχυση ιστού από άρρωστους πιθήκους σε άλλους πιθήκους. Όταν οι πίθηκοι αρρώστησαν, ο Flexner δήλωσε ότι η αιτιώδης συνάφεια με τον ιό αποδείχθηκε. Ο ίδιος και ο συνάδελφός του Paul Lewis παραδέχτηκαν στη δική τους εργασία ότι «απέτυχαν πλήρως να ανακαλύψουν βακτήρια» και ότι ο υποτιθέμενος ιός «δεν είχε μέχρι στιγμής αποδειχθεί με βεβαιότητα στο μικροσκόπιο». Απλώς ισχυρίστηκαν ότι πρέπει να είναι ιός επειδή δεν μπορούσαν να βρουν άλλη εξήγηση. Αυτή η μεθοδολογία -επιβεβαίωση με αποκλεισμό και όχι απομόνωση- έγινε το πρότυπο της ιολογίας.

Η μελέτη των Enders και Peebles το 1954 για την ιλαρά επισημοποίησε τη μέθοδο της κυτταροκαλλιέργειας (cell-culture method) ως το χρυσό πρότυπο: αναμείξτε δείγματα ασθενών με αντιβιοτικά, ζωϊκά υγρά και νεφρικά κύτταρα και στη συνέχεια παρατηρήστε τη διάσπαση των κυττάρων. Όταν τα κύτταρα πεθαίνουν, οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι το προκάλεσε ένας ιός. Ακόμη και ο Enders αναγνώρισε περιορισμούς: τα κυτταροπαθητικά αποτελέσματα «μπορεί ενδεχομένως να προκληθούν από άλλους ιϊκούς παράγοντες που υπάρχουν στον νεφρικό ιστό των πιθήκων... ή από άγνωστους παράγοντες». Κέρδισε το βραβείο Νόμπελ μήνες αργότερα. Η μεθοδολογία έγινε αδιαμφισβήτητη.

Ο Dr. Stefan Lanka διεξήγαγε πειράματα ελέγχου το 2021, αναπαράγοντας τις συνήθεις ιολογικές διαδικασίες χωρίς να προσθέσει δείγματα ασθενών. Αλλάζοντας τις συνθήκες θρέψης και αυξάνοντας τις συγκεντρώσεις αντιβιοτικών, παρατήρησε την ίδια κυτταρική διάσπαση που οι ιολόγοι αποδίδουν στους ιούς. Το φαινόμενο εμφανίστηκε χωρίς να υπάρχει κάποιος υποτιθέμενος ιός. Τα αιτήματα για την ελευθερία της πληροφόρησης προς 216 ιδρύματα σε 40 χώρες απέτυχαν να παραγάγουν αρχεία που να αποδεικνύουν την απομόνωση του ιού σύμφωνα με τις απαιτήσεις της επιστημονικής μεθόδου. Το CDC απάντησε ότι «ο ορισμός της “απομόνωσης” που παρέχεται στο αίτημα είναι εκτός του δυνατού στην ιολογία».

Η υπόθεση της πολιομυελίτιδας αποκαλύπτει κάτι πέρα από τη μεθοδολογία - αποκαλύπτει το κίνητρο. Το 1945, το DDT κυκλοφόρησε για πολιτική χρήση μετά την ανάπτυξη σε καιρό πολέμου. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ το προώθησε ως ασφαλές- οι οικογένειες το ψέκαζαν στις κουζίνες, στα στρώματα των παιδιών, στις αγελάδες γαλακτοπαραγωγής. Οι πόλεις ψέκασαν δημόσιες παραλίες και πισίνες. Από το 1945 έως το 1952, η παραγωγή DDT στις ΗΠΑ δεκαπλασιάστηκε. Το ίδιο και τα κρούσματα πολιομυελίτιδας - από 25.000 το 1943 σε πάνω από 280.000 το 1952.

Ο γιατρός Morton Biskind κατέθεσε στο Κογκρέσο το 1950 ότι είχε θεραπεύσει με επιτυχία αρκετές εκατοντάδες ασθενείς των οποίων τα συμπτώματα - γαστρεντερίτιδα, νευρικές διαταραχές, ακραία μυϊκή αδυναμία, παράλυση - εξαφανίστηκαν όταν εξαλείφθηκε η έκθεση στο DDT. Ο Dr. Ralph Scobey παρουσίασε στοιχεία ότι τα συμπτώματα της πολιομυελίτιδας αντιστοιχούσαν σε γνωστά πρότυπα τοξικής δηλητηρίασης και σημείωσε ότι τα παιδιά με πολιομυελίτιδα που κρατούνταν σε γενικές πτέρυγες νοσοκομείων δεν μετέδωσαν ποτέ την ασθένεια σε άλλους ασθενείς. Η μαρτυρία τους αγνοήθηκε. Το Ινστιτούτο Rockefeller, το οποίο είχε ταξινομήσει την πολιομυελίτιδα ως μεταδοτική ιογενή νόσο το 1911, ήλεγχε το Εθνικό Ίδρυμα για την παιδική παράλυση. Δύο βετεράνοι του Rockefeller, ο Henry Kumm, ο οποίος είχε επιβλέψει τις μελέτες πεδίου του DDT για τον αμερικανικό στρατό, και ο Thomas Rivers, ο «πατέρας της ιολογίας», διεύθυναν τη χρηματοδότηση της έρευνας. Οι εναλλακτικές εξηγήσεις δεν χρηματοδοτήθηκαν. Η τοξικολογία αποκλείστηκε από την έρευνα βάσει νόμου.

Στη συνέχεια, το 1951, οι αγρότες συμβουλεύτηκαν να μειώσουν τη χρήση του DDT στις αγελάδες γαλακτοπαραγωγής. Η δημόσια ανησυχία αυξήθηκε. Ακροάσεις στη Γερουσία εξέτασαν την ασφάλεια της χημικής ουσίας. Η έκθεση στο DDT μειώθηκε. Τα κρούσματα πολιομυελίτιδας μειώθηκαν κατά δύο τρίτα μεταξύ 1952 και 1956 - πριν από την ευρεία χορήγηση του εμβολίου Salk. Το εμβόλιο πήρε τα εύσημα για την πτώση που είχε ήδη ξεκινήσει.

Το ιϊκό κατασκεύασμα δεν εξηγούσε απλώς την ασθένεια. Προστάτευε τη βιομηχανία φυτοφαρμάκων από την ευθύνη. Αν η πολιομυελίτιδα προκαλούνταν από ένα αόρατο μεταδοτικό παθογόνο, τα παραλυμένα παιδιά ήταν θύματα της φύσης. Αν η πολιομυελίτιδα προκλήθηκε από το DDT, τα παραλυμένα παιδιά ήταν θύματα της Monsanto, της American Home Products και των χημικών εταιρειών, τα στελέχη των οποίων συμμετείχαν στα ίδια διοικητικά συμβούλια με τα φαρμακευτικά συμφέροντα των Rockefeller.

Η δομή είναι γνωστή. Μια ιδρυτική μεθοδολογία (Flexner 1909, Enders 1954) που έγινε αδιαμφισβήτητο πρότυπο. Τα θεσμικά όργανα που αιχμαλωτίστηκαν: περιοδικά, ρυθμιστικοί φορείς, οργανισμοί χρηματοδότησης, ο ΠΟΥ. Η ευρετική: ο ιός προκαλεί ασθένεια- το εμβόλιο προλαμβάνει την ασθένεια. Δύο μεταβλητές, μία σχέση. Τα συγκλίνοντα συμφέροντα: φαρμακευτικές εταιρείες, ρυθμιστικές αρχές που δικαιολογούν την ύπαρξή τους, ακαδημαϊκοί που χτίζουν καριέρες με χρήματα από επιχορηγήσεις, ο μηχανισμός βιοασφάλειας που δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την αφήγηση περί ιού - και, κυρίως, οι βιομηχανικοί ρυπαντές των οποίων η ευθύνη εξαφανίζεται όταν η ασθένεια αποδίδεται σε αόρατους παθογόνους παράγοντες και όχι σε ορατές χημικές ουσίες. Το φως του δρόμου: η χρηματοδότηση κατευθύνεται προς εγκεκριμένα ερωτήματα- η κατάλληλη απομόνωση, τα πειράματα ελέγχου και η τοξικολογική έρευνα βρίσκονται στο σκοτάδι, χωρίς ανταμοιβή.

VIII. Χοληστερόλη

Η υπόθεση της χοληστερόλης είναι μια άλλη ζωντανή αντιστροφή, η υποδομή της οποίας παράγει πάνω από 20 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μόνο από τις πωλήσεις στατινών.

Το 1953, ο Ancel Keys δημοσίευσε ένα γράφημα που έδειχνε τη συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης λίπους και των θανάτων από καρδιακές παθήσεις σε έξι χώρες. Τα σημεία βρίσκονταν σχεδόν τέλεια πάνω σε μια γραμμή. Τα δεδομένα ήταν διαθέσιμα από 22 χώρες. Ο Keys επέλεξε έξι. Όταν οι Yerushalmy και Hilleboe ανέλυσαν και τις 22 χώρες το 1957, η συσχέτιση εξαφανίστηκε. Ο Keys διεξήγαγε αργότερα τη μελέτη του για τις επτά χώρες, αλλά η μεθοδολογία ήταν ήδη εκτεθειμένη - είχε καθορίσει τι ήθελε να βρει.

Η βιομηχανία ζάχαρης αναγνώρισε την απειλή. Στη δεκαετία του 1960, οι ερευνητές συνέδεαν την κατανάλωση ζάχαρης με τις καρδιακές παθήσεις. Το Ίδρυμα Ερευνών για τη Ζάχαρη πλήρωσε ερευνητές του Harvard με το ισοδύναμο των 50.000 δολαρίων για να γράψουν μια ανασκόπηση που επιτίθετο στις μελέτες κατά της ζάχαρης, ενώ προωθούσε την υπόθεση του λίπους. Οι ερευνητές διαβεβαίωναν τα στελέχη ότι «είχαν πλήρη επίγνωση του ιδιαίτερου ενδιαφέροντός σας». Η στρατηγική απέδωσε. Η συζήτηση για τη ζάχαρη πέθανε. Ο πόλεμος κατά του λίπους εντάθηκε.

Ο Kilmer McCully ανακάλυψε ότι η ομοκυστεΐνη, όχι η χοληστερόλη, κατέστρεφε τις αρτηρίες. Παιδιά με γενετικές διαταραχές που προκαλούν υψηλή ομοκυστεΐνη ανέπτυξαν σοβαρή αθηροσκλήρωση και πέθαναν από καρδιακές προσβολές παρά τη φυσιολογική χοληστερόλη. Ο McCully δημοσίευσε τα ευρήματά του το 1969. Παρά τα διαπιστευτήριά του στο Harvard και την άψογη έρευνά του, του αρνήθηκαν τη μονιμοποίησή του. Το εργαστήριό του μεταφέρθηκε στο υπόγειο. Η χρηματοδότησή του εξανεμίστηκε. Για δύο χρόνια, κανένα ίδρυμα δεν τον προσλάμβανε. Είχε αμφισβητήσει την αναδυόμενη βιομηχανία δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη μείωση της χοληστερόλης.

Η μελέτη Framingham Heart Study, η μακροβιότερη καρδιαγγειακή μελέτη στην ιστορία, παρήγαγε ένα εύρημα θαμμένο βαθιά στην 30ετή έκθεσή της: «Για κάθε πτώση της χοληστερόλης κατά 1 mg/dl, παρατηρήθηκε 11% αύξηση της στεφανιαίας και συνολικής θνησιμότητας». Οι άνθρωποι των οποίων η χοληστερόλη μειώθηκε είχαν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν. Ο διευθυντής της μελέτης, William Castelli, παραδέχτηκε αργότερα: «Στο Framingham, όσο περισσότερα κορεσμένα λιπαρά έτρωγε κανείς, όσο περισσότερη χοληστερόλη έτρωγε κανείς, όσο περισσότερες θερμίδες έτρωγε κανείς, τόσο χαμηλότερη ήταν η χοληστερόλη του ορού του ατόμου». Αυτό αντιφάσκει με όλα όσα η μελέτη αναφερόταν ότι υποστήριζε. Το εύρημα δεν δημοσιοποιήθηκε.

Η δομή είναι γνωστή. Ένα ιδρυτικό ψέμα (επιλεκτικά δεδομένα του Keys, πληρωμές της βιομηχανίας ζάχαρης) που έγινε αδιαμφισβήτητο πρότυπο. Τα θεσμικά όργανα που αιχμαλωτίστηκαν: AMA (American Medical Association), επιτροπές διατροφικών κατευθυντήριων γραμμών, ιατρικά περιοδικά που εξαρτώνται από τη φαρμακευτική διαφήμιση. Η ευρετική μέθοδος: η χοληστερόλη προκαλεί καρδιακές παθήσεις- οι στατίνες τις προλαμβάνουν. Δύο μεταβλητές, μία σχέση. Τα συγκλίνοντα συμφέροντα: οι κατασκευαστές στατινών που αποφέρουν 20 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, οι εταιρείες επεξεργασμένων τροφίμων που επωφελούνται από τα προϊόντα «χαμηλών λιπαρών», φορτωμένα με ζάχαρη, οι ακαδημαϊκές καριέρες που χτίστηκαν στην έρευνα για τη χοληστερόλη, οι κατασκευαστές συσκευών που πωλούν στεντ και διαδικασίες παράκαμψης που οι μελέτες δείχνουν ότι δεν παρέχουν κανένα όφελος στη θνησιμότητα σε σχέση με την ιατρική θεραπεία μόνη της. Το φανάρι του δρόμου: η έρευνα για την ομοκυστεΐνη αποχρηματοδοτείται, οι θρομβογενετικές θεωρίες αγνοούνται, το στρες και η μεταβολική δυσλειτουργία ανεξερεύνητες.

Ο Malcolm Kendrick εξέτασε τα δεδομένα των κλινικών δοκιμών και διαπίστωσε ότι οι στατίνες δεν μειώνουν τη συνολική θνησιμότητα στην πρωτογενή πρόληψη - οι άνθρωποι χωρίς υπάρχουσα καρδιακή νόσο που λαμβάνουν στατίνες δεν έχουν λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν. Η θεραπευτική πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας κατέληξε στο συμπέρασμα: «Οι στατίνες δεν έχει αποδειχθεί ότι παρέχουν συνολικό όφελος για την υγεία σε δοκιμές πρωτογενούς πρόληψης». Εν τω μεταξύ, οι στατίνες εξαντλούν το CoQ10, απαραίτητο για την παραγωγή κυτταρικής ενέργειας, προκαλώντας μυϊκή βλάβη σε ποσοστό έως και 25% των χρηστών -και η καρδιά είναι ένας μυς.

Οι διατροφικές οδηγίες που εκδόθηκαν το 1977, λέγοντας στους Αμερικανούς να μειώσουν τα κορεσμένα λιπαρά, έφεραν αποτελέσματα. Η παχυσαρκία τριπλασιάστηκε. Ο διαβήτης έγινε επιδημία. Οι Αμερικανοί αντικατέστησαν το βούτυρο με μαργαρίνη, τα αυγά με δημητριακά, το κρέας με ζυμαρικά. Αρρώστησαν περισσότερο. Η μελέτη Sydney Diet Heart Study, που ανακτήθηκε και αναλύθηκε εκ νέου δεκαετίες αργότερα, διαπίστωσε ότι οι άνδρες που αντικατέστησαν τα κορεσμένα λίπη με φυτικά έλαια είχαν 62% υψηλότερο ποσοστό θανάτου. Η στεφανιαία έρευνα της Μινεσότα, κρυμμένη για χρόνια, έδειξε ότι για κάθε 30 μονάδες που μειωνόταν η χοληστερόλη, η θνησιμότητα αυξανόταν κατά 22%. Οι μελέτες αυτές δεν δημοσιεύτηκαν σε περίοπτη θέση, επειδή έδειξαν το αντίθετο από αυτό που περίμεναν οι ερευνητές.

Η αντιστροφή προστατεύει ταυτόχρονα πολλούς κλάδους. Αν η καρδιοπάθεια προκαλείται από τη χοληστερόλη, η λύση είναι τα φάρμακα και τα επεξεργασμένα τρόφιμα «χαμηλών λιπαρών». Αν η καρδιοπάθεια προκαλείται από τη ζάχαρη, τα επεξεργασμένα τρόφιμα, το χρόνιο στρες και τη μεταβολική δυσλειτουργία, η λύση απειλεί τους κατασκευαστές τροφίμων, τις φαρμακευτικές εταιρείες και τη βιομηχανία ιατρικών διαδικασιών. Η υπόθεση της χοληστερόλης δεν εξηγούσε απλώς την ασθένεια - προστάτευε τις βιομηχανίες που την προκαλούσαν.

IX. Το Mοτίβο

Ο φακός αποκαλύπτει το μοτίβο σε περιπτώσεις που έχουν πλέον αναγνωριστεί.

Η Ethyl Corporation γνώριζε ότι ο τετρααιθυλικός μόλυβδος ήταν δηλητηριώδης. Τα εσωτερικά έγγραφα δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι πέθαιναν, οι επιστήμονες προειδοποιούσαν, τα στοιχεία συσσωρεύονταν. Το ιδρυτικό ψέμα: «ασφαλές σε χαμηλές δόσεις». Οι αιχμάλωτοι θεσμοί: ένας πειθήνιος Γενικός Χειρουργός, έρευνα χρηματοδοτούμενη από τη βιομηχανία, ρυθμιστικές αρχές που υποκύπτουν στην επιστήμη της βιομηχανίας. Η ευρετική μέθοδος: ο μόλυβδος βρίσκεται παντού στη φύση, ο οργανισμός τον διαχειρίζεται. Τα συγκλίνοντα συμφέροντα: κατασκευαστές αυτοκινήτων, εταιρείες πετρελαίου, βενζινάδικα, όλοι όσοι βρίσκονται στα μεταγενέστερα στάδια της μολυβδούχου βενζίνης. Πενήντα χρόνια. Εκατομμύρια παιδιά με μειωμένο δείκτη νοημοσύνης.

Η Purdue Pharma γνώριζε ότι το OxyContin ήταν εθιστικό. Το θεμελιώδες ψέμα: «λιγότερο από ένα τοις εκατό» κίνδυνος εθισμού, ένας αριθμός που προέκυψε από μια λάθος διαβασμένη επιστολή προς ένα ιατρικό περιοδικό. Οι θεσμοί που αιχμαλωτίστηκαν: ο FDA ενέκρινε την επιθετική εμπορία, η ιατρική εκπαίδευση δίδασκε ότι ο πόνος υποθεραπεύεται και τα οπιοειδή είναι ασφαλή, τα περιοδικά δημοσίευαν μελέτες φιλικές προς τη βιομηχανία. Η ευρετική: ο πόνος είναι κακός, τα χάπια διορθώνουν τον πόνο, ο εθισμός είναι σπάνιος. Τα συγκλίνοντα συμφέροντα: διανομείς, αλυσίδες φαρμακείων, κλινικές πόνου. Δύο δεκαετίες. Μισό εκατομμύριο νεκροί.

X. Ο Φακός

Αυτό το δοκίμιο δεν προσφέρει καμία συνταγή. Περιγράφει μια μηχανή.

Η μηχανή λειτουργεί με εξαρτήματα που δεν είναι σπασμένα. Η ευρετική σκέψη είναι προσαρμοστική- εξελίχθηκε επειδή λειτουργεί. Ο συγκλίνων καιροσκοπισμός είναι ορθολογικός- οι δρώντες επιδιώκουν κίνητρα. Οι θεσμοί είναι απαραίτητοι- η συλλογική γνώση απαιτεί συλλογική επικύρωση. Η μηχανή εκμεταλλεύεται υγιή συστατικά για παθολογικούς σκοπούς.

Τα άτομα μπορούν να επιδίδονται σε αργή σκέψη. Ένα άτομο μπορεί να κρατάει πολλαπλές μεταβλητές, να σταθμίζει στοιχεία, να ανέχεται την ασάφεια, να αντιστέκεται στην απλή φόρμουλα. Όμως το άτομο στέκεται απέναντι στο βάρος της αγέλης, των αιχμαλωτισμένων θεσμών, των συγκλίνουσων συμφερόντων, του φανού του δρόμου που φωτίζει μόνο εγκεκριμένα ερωτήματα. Το άτομο που σκέφτεται αργά για μια σταθεροποιημένη ανατροπή δεν ανταμείβεται- διαγιγνώσκεται. Γίνεται ο συνωμοσιολόγος, ο ιδιόρρυθμος, αυτός που «δεν εμπιστεύεται την επιστήμη» - μια φράση που αποκαλύπτει την αιχμαλωσία, αφού η επιστήμη είναι μέθοδος, όχι κατήχηση.

Ο καρδιολόγος Bernard Lown το έμαθε αυτό όταν αμφισβήτησε το παγκόσμιο δόγμα της αυστηρής κατάκλισης μετά από καρδιακές προσβολές. Πριν από δεκαετίες, ο Lown και ο μέντοράς του τόλμησαν να αφήσουν τους ασθενείς να καθίσουν σε μια καρέκλα στην άκρη του κρεβατιού αντί να μείνουν ακίνητοι για έξι εβδομάδες. Όταν έφτασε στο θάλαμο ένα πρωί, ειδικευόμενοι και μόνιμοι ιατροί στέκονταν παρατεταγμένοι με τα χέρια τεντωμένα σε ναζιστικούς χαιρετισμούς, φωνάζοντας ομόφωνα «Χάϊλ Χίτλερ». Ένας Εβραίος γιατρός, τον χαιρετούσε με αυτόν τον τρόπο επειδή πρότεινε στους ασθενείς να κάτσουν όρθιοι. Η αυστηρή κατάκλιση αναγνωρίζεται σήμερα ότι ήταν θανατηφόρα - μια αντιστροφή που σκότωσε δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Αλλά ο άνθρωπος που την αμφισβήτησε δεν αντιμετωπίστηκε με λογική συζήτηση αλλά με τελετουργικό εξευτελισμό.

Η αντιστροφή του καπνού έτρεξε για πενήντα χρόνια υπό την εξουσία της επιστήμης. Το ερώτημα δεν είναι ποιοι θεσμοί μπορούν να είναι αξιόπιστοι. Το ερώτημα είναι πώς να σκεφτόμαστε όταν οι θεσμοί που επικυρώνουν τη σκέψη έχουν αιχμαλωτιστεί.

Στέκεστε κάτω από πόλους που σας φαίνονται σταθεροί. Τώρα ξέρετε ότι η σταθερότητα δεν αποδεικνύει τίποτα.

Αναφορές

Hill & Knowlton strategy documents, 1953–1954. “Doubt is our product” internal tobacco industry memoranda.
Paul Collits, on convergent opportunism. Interview with the author.
Malcolm Kendrick, “What is an Anti-Vaxxer?” and interview with Ivor Cummins (Episode 102) on fast thinking and slow thinking.
Malcolm Kendrick, The Clot Thickens: The Enduring Mystery of Heart Disease, 2021.
Malcolm Kendrick, The Great Cholesterol Con, 2008.
Bernard Lown, account of challenging bedrest dogma. Cited in Kendrick.
Simon Flexner and Paul A. Lewis, “The Transmission of Acute Poliomyelitis to Monkeys,” Journal of the American Medical Association, 1909.
Simon Flexner and Paul A. Lewis, “The Nature of the Virus of Epidemic Poliomyelitis,” Journal of the American Medical Association, December 1909.
John F. Enders and Thomas C. Peebles, “Propagation in Tissue Cultures of Cytopathogenic Agents from Patients with Measles,” Proceedings of the Society for Experimental Biology and Medicine, 1954.
Stefan Lanka, control experiments on cytopathic effect, 2021.
Christine Massey, Freedom of Information requests to 216 institutions across 40 countries regarding virus isolation records, 2020–2023.
Morton Biskind, testimony to US House of Representatives on DDT toxicity, 1950.
Ralph R. Scobey, statement to US House of Representatives Select Committee to Investigate the Use of Chemicals in Food Products, 1952.
F. William Engdahl, “Toxicology vs Virology: The Rockefeller Institute and the Criminal Polio Fraud.”
Ancel Keys, Six Countries Study, 1953; Seven Countries Study.
Yerushalmy and Hilleboe, “Fat in the Diet and Mortality from Heart Disease: A Methodologic Note,” New York State Journal of Medicine, 1957.
Kilmer S. McCully, The Heart Revolution, 1999.
Framingham Heart Study, 30-year report.
Sugar Research Foundation payments to Harvard researchers, documented in JAMA Internal Medicine, 2016.
University of British Columbia Therapeutics Initiative, statin analysis.
Sydney Diet Heart Study, reanalyzed by Christopher Ramsden.
Minnesota Coronary Survey.
Upton Sinclair, I, Candidate for Governor: And How I Got Licked, 1935.

Αν σας άρεσε αυτό το άρθρο, μοιραστείτε το, εγγραφείτε για να λαμβάνετε περισσότερο περιεχόμενο και αν θέλετε να στηρίξετε το συνεχές έργο μου, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον παρακάτω σύνδεσμο.