Ο θνητός Θεός Ρίχνει τη Μάσκα του

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, φαινόταν μια αμυδρή αίσθηση λογικής...

Μετάφραση: Απολλόδωρος

10 Φεβρουαρίου 2024 | W.D. JAMES | Διαβάστε το εδώ.

Θα ήθελα να σας συστήσω τονW.D. James.

Ο W.D. διδάσκει φιλοσοφία κάπου στο Κεντάκι (ίσως σε κάποιο πανεπιστήμιο ή ίσως στη μέση ενός δάσους!) Αν και παλαιότερα ήταν μαρξιστής, πιο πρόσφατα υποστηρίζει κάτι που αποκαλεί "εξισωτικό αντιμοντερνισμό". Ακούγεται ακριβώς το στυλ μου! (Αν και μάλλον δεν το έχω αναφέρει ποτέ στο ιστολόγιό μου, είμαι κάτι σαν νεο-Λουδδίτης, και μάλιστα λάτρης της φύσης! Το μαντέψατε;)

Βρίσκω τη γραφή του W.D. συνοπτική και διαφωτιστική. Νομίζω ότι εκθέτει αυτό που πολλοί από εμάς έχουν αποκτήσει εγγενή επίγνωση, αλλά τα κάνει όλα να ξεχωρίζουν ξεκάθαρα. Στο παρακάτω δοκίμιο, αναστοχάζεται την έκπληξη που βίωσαν τόσοι πολλοί από εμάς από το 2020, όταν το άλλοτε διακριτικό πρόσωπο της "φιλελεύθερης δημοκρατίας" σε όλο τον κόσμο έχασε κάθε αίσθηση αξιοπρέπειας και αυτοσυγκράτησης και άρχισε να εφαρμόζει μια απροκάλυπτα δικτατορική ατζέντα, αναστέλλοντας αυτά που αφελώς υποθέταμε ότι ήταν συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα, όπως η ελευθερία της μετακίνησης, η ελευθερία του λόγου, η ελευθερία του συνέρχεσθαι κ.ο.κ. Αν σας άρεσε αυτό το δοκίμιο, τότε φροντίστε να δείτε τη σειρά έξι τμημάτων του καθηγητή James για τη "Βαθιά Αντίσταση" στο Substack του, "Philosopher's Holler". Είναι εξαιρετική. Είναι περιττό να πω ότι αισθάνομαι μεγάλη συγγένεια με τις κραυγές του τον τελευταίο καιρό.

Αυτό το άρθρο έχει δημοσιευτεί στο παρελθόν από την Winter Oak Press, στην οποία ο W.D. James συνεργάζεται τακτικά τον τελευταίο χρόνο, και στο Nevermore Substack. Για όσους προτιμούν να το ακούνε, μια ανάγνωσή του έχει παραχθεί από έναν από τους αγαπημένους μου δημιουργούς περιεχομένου από τη Νέα Ζηλανδία, τη Dr Sam Bailey

.

Ο ΘΝΗΤΟΣ ΘΕΟΣ ΡΙΧΝΕΙ ΤΗ ΜΑΣΚΑ ΤΟΥ

Ξέρω ότι πολλοί από εμάς προσπαθούν ακόμη να κατανοήσουν τις φαινομενικά τρελές και σίγουρα ενοχλητικές πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ετών. Αριστερά και δεξιά, πάνω και κάτω, φαίνονται όλα μπερδεμένα. Ίσως το πιο αποπροσανατολιστικό ήταν η ταχύτητα των αλλαγών στον τρόπο με τον οποίο οι "δυτικές φιλελεύθερες δημοκρατίες" συμπεριφέρονται ως πολιτικοί δρώντες.

Προσωπικά, για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου, είχα συνηθίσει οι κυβερνήσεις μας να εμφανίζονται (και προφανώς να προσπαθούν να εμφανίζονται) τουλάχιστον να σέβονται την ελευθερία, να προστατεύουν τα δικαιώματα των πολιτών και να διατηρούν αξιόπιστη δημοκρατική νομιμότητα. Πολλά από αυτά μπορεί να ήταν υποκριτικά, επιφανειακά και ιδεολογικά υποκινούμενα, αλλά μπορούσες να βασίζεσαι σε αυτά στις περισσότερες περιπτώσεις.

Έτσι, όταν τα περισσότερα από αυτά τα καθεστώτα χρησιμοποίησαν την πανδημία του COVID για να αναπτύξουν με προθυμία αυταρχικά και ακόμη και ολοκληρωτικά μέσα, με ελάχιστη προσπάθεια να τα συγκαλύψουν, ήταν λίγο περίεργο. Φυσικά, τα μέσα αυτά δεν σταμάτησαν με την πανδημία. Φαίνεται ξεκάθαρα ότι η επιθυμία, ακόμη και τα σχέδια, να συμπεριφερθούν με αυτόν τον τρόπο ήταν ήδη εκεί, περιμένοντας απλώς μια αφορμή ή μια ευκαιρία για να απελευθερωθούν.

Γρήγορα, και χωρίς ίχνος αμηχανίας, οι κυβερνήσεις μας άρχισαν να ελέγχουν τους πληθυσμούς τους με τρόπους που δεν είχαν χρησιμοποιηθεί ποτέ πριν σε τέτοια κλίμακα, για να συντρίψουν την πολιτική διαφωνία, να χειραγωγήσουν την πληροφόρηση, να λογοκρίνουν τον λόγο, να αρνηθούν τις πολιτικές ελευθερίες, να οπλοποιήσουν πολιτικά τους δικαστικούς θεσμούς και να χαρακτηρίσουν μεγάλα τμήματα των ίδιων των πληθυσμών τους ως εγκληματίες ή τουλάχιστον ως ηθικά ανεπανόρθωτους.

Σκεφτείτε εδώ τους Καναδούς φορτηγατζήδες, τους Ολλανδούς αγρότες, τα γαλλικά Κίτρινα Γιλέκα, τους Αμερικανούς γονείς που τόλμησαν να μιλήσουν στα σχολικά συμβούλια, επειδή ένιωθαν ότι έπρεπε να έχουν λόγο στην εκπαίδευση των παιδιών τους, οποιονδήποτε διαφωνούσε με το διαρκώς μεταβαλλόμενο αφήγημα του COVID, και πολλές άλλες γραμμές που έχουν τραβηχτεί για να διακρίνουν σαφώς το έξυπνο/έντιμο/συμμορφούμενο μέρος του πληθυσμού από το χαζό/κακό/μη συμμορφούμενο μέρος. Ναι, οι χαρακτηρισμοί είναι κεντρικής σημασίας σε αυτό που συμβαίνει, όχι απλώς μια ατυχής πτυχή της "κατάρρευσης της πολιτισμένης μας συμπεριφοράς".

Από την πλευρά μου, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αυτές οι γρήγορες αλλαγές δεν σηματοδότησαν μια πραγματική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο ενεργεί το σύγχρονο κράτος, αλλά το πέσιμο της μάσκας για να αποκαλυφθεί η πραγματική του φύση. Στην πραγματικότητα, φαίνεται να υπάρχει ένα είδος επιδειξιομανίας που λειτουργεί με τη διεστραμμένη ευχαρίστηση που έχουν πάρει οι πολιτικοί παράγοντες από το να είναι ανοιχτά καταπιεστικοί και διπρόσωποι. Έχουν απελευθερωθεί για να είναι ο αληθινός, αυταρχικός εαυτός τους.

Πού μπορούμε να στραφούμε για να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε μια "μεγάλη εικόνα" του τι έχουμε βιώσει και πού βρισκόμαστε πολιτικά; Ενώ υπάρχει ένας καλός αριθμός σύγχρονων στοχαστών και δημοσιογράφων (μια μικρή μειοψηφία σίγουρα, αλλά υπάρχουν) που κάνουν καλή δουλειά αποκαλύπτοντας τις (όχι και τόσο) κρυφές ατζέντες του παγκοσμιοποιημένου καθεστώτος, τείνω να χάνομαι στις αλληλένδετες λεπτομέρειες όλων αυτών που αποκαλύπτουν.

Ως μελετητής της ιστορίας της πολιτικής σκέψης, μπαίνω στον πειρασμό να αναζητήσω τους διανοητικούς αρχιτέκτονες της νεοφιλελεύθερης-τεχνοκρατικής-καπιταλιστικής μηχανής: John Locke, Adam Smith, John Stuart Mill- άνθρωποι σαν κι αυτούς. Αλλά έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι στην πραγματικότητα δεν καταλάβαιναν ποιες θα ήταν οι συνέπειες του δικού τους εγχειρήματος.

Αντ' αυτού, αποφάσισα ότι η επιστροφή σε μερικούς ανοιχτούς υπερασπιστές του αυταρχισμού είναι η πιο χρήσιμη προσέγγιση. Ο πρώτος είναι ο θεωρητικός του κράτους του 17ου αιώνα Thomas Hobbes, ο οποίος περιέγραψε με την μεγαλύτερη ακρίβεια τι είναι ένα σύγχρονο κράτος πριν από την πραγματική ύπαρξή του.

Ο δεύτερος είναι ο νομικός θεωρητικός του 20ού αιώνα Carl Schmitt (ο ίδιος αφοσιωμένος μαθητής του Hobbes), ο οποίος εκτός από το να παρέχει τη φιλοσοφική βάση στην οποία το ναζιστικό Τρίτο Ράιχ μπόρεσε να νομιμοποιηθεί νομικά, παρείχε μια σαφή και ειλικρινή περιγραφή της αναγκαστικά αυταρχικής φύσης της κρατικής δράσης.

Εδώ θα προσπαθήσουμε να πάρουμε μια αίσθηση του φωτός που μπορούν να ρίξουν αυτοί οι στοχαστές στην πρόσφατη και συνεχιζόμενη εμπειρία μας, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην ανάλυση του Hobbes για την κρατική "κυριαρχία" και στις έννοιες του Schmitt για τη "διάκριση φίλου-εχθρού" και για το "κράτος εξαίρεσης". Καθώς περνάμε από κάθε σημείο, απλά σκεφτείτε τις δικές σας παρατηρήσεις και εμπειρίες σχετικά με το τι συνέβαινε τα τελευταία χρόνια και δείτε ποιες λάμπες ανάβουν.

Ο "θνητός Θεός" του Hobbes

Τι είναι το κράτος για τον Hobbes; Ονομάζει περίφημα το κράτος "Λεβιάθαν" (στο ομώνυμο βιβλίο) και "Θνητός Θεός". Το Κράτος είναι ένα "τεχνητό ζώο", μια τεχνολογία, η οποία υπάρχει για να μειώσει τη βούληση των πολλών ανθρώπων που ζουν κάτω από αυτό σε "μία βούληση" (δηλαδή, να συμμορφωθούν με μια ενιαία βούληση). Θα κυβερνά μέσω της "ανταμοιβής και της τιμωρίας". Ο βασικός παράγοντας είναι ότι το κράτος κατέχει απολύτως συντριπτική δύναμη, ώστε να μπορεί να επιβάλλει σταθερότητα και τάξη σε έναν πληθυσμό που καταλαμβάνει μια δεδομένη περιοχή.

Γιατί να δημιουργήσουμε οικειοθελώς μια τεχνολογία που θα μας καταβάλλει και θα μας εξαναγκάζει σε συμμόρφωση και υπακοή; Εδώ ο Hobbes προτείνει τη θεωρία του για το "Κράτος της Φύσης", σύμφωνα με την οποία οι άνθρωποι παρουσιάζονται ως αναγκαστικά εχθρικοί και μη συνεργάσιμοι μεταξύ τους και ως εκ τούτου σε μια αέναη "κατάσταση πολέμου", "κάθε άνθρωπος εναντίον κάθε ανθρώπου".

Γιατί πόλεμος; Επειδή ο Hobbes ισχυρίζεται ότι, από τη φύση μας, είμαστε όλοι εγωιστές και κερδοσκόποι και δεν μπορούμε να έχουμε κανένα κοινό ηθικό όραμα που να ρυθμίζει τη συμπεριφορά μας ο ένας απέναντι στον άλλον ("Αλλά ό,τι είναι το αντικείμενο της όρεξης ή της επιθυμίας οποιουδήποτε ανθρώπου, αυτό είναι που ο ίδιος από την πλευρά του αποκαλεί "καλό"- και το αντικείμενο του μίσους και της αποστροφής του, "κακό""). Όπως έλεγαν οι Ρωμαίοι, ο άνθρωπος είναι λύκος για τον άνθρωπο. Σε μια τέτοια κατάσταση, η ζωή είναι "μοναχική, φτωχή, άσχημη, κτηνώδης και σύντομη".

Το πιο εμφατικό είναι ότι δεν υπάρχει καμία φυσική ή οργανική βάση στην κοινωνία: Ο συνειδητός μοντερνισμός του Hobbes έγκειται στην απόρριψη όλων των προνεωτερικών αντιλήψεων για την κοινωνία ως φυσικό οργανισμό, ιδίως της αριστοτελικής άποψης. Το να ξεφύγουμε από αυτή την κατάσταση είναι το κίνητρο για τη δημιουργία του "Θνητού Θεού", τον οποίο θα υπηρετήσουμε και ο οποίος θα μας χαρίσει (ή αλλιώς θα μας στερήσει) όποια πλούτη και χάρες αποφασίσει.

Κατά ειρωνικό τρόπο, ο Hobbes παραδέχεται ότι αυτή η κατάσταση δεν υπήρξε ποτέ πραγματικά σε ευρεία έκταση- αλλά θα μπορούσε να συμβεί κάπου! Δεν έχει σημασία ότι όλες οι πραγματικά υπάρχουσες παραδοσιακές κοινότητες λειτουργούσαν συνεργατικά και μοιράζονταν ένα ηθικό όραμα.

Φυσικά, έχει γίνει σχεδόν κοινός τόπος να επισημαίνεται ότι το απομονωμένο, "ατομοποιημένο", άτομο που προϋποθέτει η πρώιμη νεωτερική θεωρία (η φιλελεύθερη θεωρία του Locke, όπως και η αυταρχική θεωρία του Hobbes) δεν υπήρξε ποτέ στην πραγματικότητα πριν από το σύγχρονο κράτος, αλλά ότι το σύγχρονο κράτος παράγει όλο και περισσότερο μετουσιωμένα, αλλοτριωμένα, άτομα χωρίς ουσιαστική ταυτότητα εκτός από το να είναι παραγωγοί και καταναλωτές (βλ. το βιβλίο του John Patrick Deneen Why Liberalism Failed και το βιβλίο του Ryszard Legutko The Cunning of Freedom, ως αξιοσημείωτα παραδείγματα).

Όπως και να έχει αυτό, ο Hobbes συνεχίζει να δηλώνει ότι η Κυριαρχία είναι η "τεχνητή ψυχή" αυτού του τεχνητού θεού- η ζωτική του δύναμη. Εδώ φτάνουμε στο θέμα μας. Τι συνεπάγεται αυτή η κυριαρχία; Ποιες είναι οι απαραίτητες εξουσίες που πρέπει να διαθέτει ένα κράτος για να είναι κράτος; Ο Hobbes είναι αρκετά λεπτομερής και συγκεκριμένος στην απαρίθμηση δώδεκα εξουσιών (που εκφράζονται ως "δικαιώματα") που πρέπει να ασκεί ένα κράτος για να διατηρήσει το θεϊκό, αδιαμφισβήτητα υπέρτατο, καθεστώς του:

1. Το δικαίωμα να μην καθαιρεθεί - Ένα κράτος πρέπει να διαιωνίζει την ύπαρξή του ανεξάρτητα από το δίκαιο και το άδικο (βλ. 7 και 10 παρακάτω- ο Hobbes δεν αναγνωρίζει κανένα δίκαιο και άδικο πέρα από αυτό που το κράτος ορίζει ως νόμιμο και παράνομο)- το ποιος ηγείται του κράτους μπορεί να περιστρέφεται (μέσω εκλογών ή οτιδήποτε άλλο), αλλά το κράτος πρέπει να διαρκεί,

2. Το δικαίωμα εξαίρεσης από το κοινωνικό συμβόλαιο (το κράτος είναι τελικά ακαταλόγιστο στους υπηκόους του, διαφορετικά οι υπήκοοι θα ήταν πιο ισχυροί από το κράτος),

3. Οι διαφωνούντες με το κοινωνικό συμβόλαιο είναι υποχρεωμένοι να προσχωρήσουν (το δικαίωμα της παντοδυναμίας)- κανείς και τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι βρίσκεται εκτός της εξουσίας του Κράτους,

4. Το δικαίωμα της ασυλίας- κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι το κράτος τον έβλαψε, διότι δεν διατηρεί δικαιώματα πέραν εκείνων που του παρέχει το κράτος,

5. Το δικαίωμα της ατιμωρησίας- κανείς δεν μπορεί δικαίως να θανατώσει τον Ηγεμόνα,

6. Το δικαίωμα να καθορίζει ποιες γνώμες συμβάλλουν στην ειρήνη (παραχωρώντας ρητά το δικαίωμα λογοκρισίας και ερμηνείας των Γραφών)- το Κράτος πρέπει να έχει εξουσία επί της σκέψης και της γνώμης, διότι αυτές οδηγούν σε πράξεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αμφισβήτηση του Κράτους,

7. Το δικαίωμα να εκδίδει νόμους,

8. Το δικαίωμα της δικαστικής εξουσίας- να αποφασίζει για υποθέσεις με βάση τους νόμους,

9. Το δικαίωμα να διεξάγεται πόλεμος και ειρήνη (βλ. παρακάτω για τη διχοτόμηση "φίλου-εχθρού" του Schmitt),

10. Το δικαίωμα να διορίζει δικαστές, αξιωματούχους και συμβούλους (σημειώστε ότι αυτοί είναι τελικά αξιωματούχοι του κράτους και όχι εκπρόσωποι του λαού),

11. Το δικαίωμα να ανταμείβει και να τιμωρεί σύμφωνα με το νόμο,

12. Το δικαίωμα να απονέμει τίτλους και τιμές (για την καθιέρωση κοινωνικών βαθμίδων).

Είναι ουσιώδες να παρατηρήσουμε τον απολύτως μη αυθαίρετο χαρακτήρα των δικαιωμάτων που επιφυλάσσει ο Hobbes στον ηγεμόνα. Κάθε ένα από αυτά αποτελεί ουσιαστικό κρίκο στην αλυσίδα της υπεροχής του κράτους. Ο συμβιβασμός οποιουδήποτε από αυτά θα σήμαινε ότι θα άνοιγε μια αδυναμία στο κράτος, μέσω της οποίας κάποια άλλη αρχή θα μπορούσε να προβάλει ανταπαίτηση στην εξουσία. Ένα κράτος μπορεί να επιλέξει να ασκήσει αυτά τα δικαιώματα με "ωραίους" τρόπους, αν αυτό κρίνεται πολιτικά σκόπιμο.

Αυτό που μας δείχνει ο Hobbes είναι η φύση του κράτους. Μπορεί να μην είναι πάντοτε ρητό σχετικά με τις εξουσίες του. Μπορεί να επιλέξουν να περπατούν απαλά, ενώ κουβαλούν τα μεγάλα μπαστούνια τους. Ωστόσο, όσο το κράτος παραμένει κράτος, βασίζεται σιωπηρά ή ρητά στη διεκδίκηση αυτών των δικαιωμάτων.

Η αποφασιστικότητα του Schmitt

Η σκέψη του Schmitt χαρακτηρίζεται ως μια μορφή "αποφασιστικότητας" επειδή εστιάζει στην κεντρική σημασία της λήψης πολιτικών αποφάσεων. Είναι ενδιαφέρον ότι ο Schmitt ξεκίνησε προσπαθώντας να πείσει το φιλελεύθερο καθεστώς της Βαϊμάρης να δράσει αποφασιστικά εναντίον των εχθρών του στα δεξιά (των Ναζί) και στα αριστερά (των κομμουνιστών), αλλά όταν δεν το έκανε, έριξε τα χαρτιά του στους Ναζί.

Η διάγνωση του Schmitt ήταν ότι ένα φιλελεύθερο καθεστώς θα αποδεικνυόταν πολύ αδύναμο για να αντιμετωπίσει ισχυρές πολιτικές προκλήσεις από μη φιλελεύθερα κόμματα, αν εμμένει σε φιλελεύθερες αρχές όπως τα ατομικά δικαιώματα και ο κοινοβουλευτισμός.

Για τους σκοπούς μας, θα εξετάσουμε τις δύο αποφάσεις που θα λάβει ένα κράτος και οι οποίες αντικατοπτρίζουν την κυριαρχία του. Πριν φτάσουμε όμως σε αυτό, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Schmitt θεμελιώνει την κατανόησή του για τις πιθανές βασικές προσεγγίσεις της πολιτικής σε μια ανθρωπολογική παρατήρηση.

Στην Έννοια του Πολιτικού (The Concept of the Political), ο Schmitt ισχυρίζεται ότι όλες οι πολιτικές ιδεολογίες μπορούν να χωριστούν σε δύο στρατόπεδα ανάλογα με το πώς απαντούν στο ερώτημα: αποτελούν οι συνάνθρωποί μας κίνδυνο για τον εαυτό μας ή όχι; Όσοι απαντούν ότι οι άνθρωποι αποτελούν κίνδυνο για τους άλλους ανθρώπους ανήκουν στο "αυταρχικό" στρατόπεδο (όπου τοποθετείται ο ίδιος ο Schmitt). Εκείνους που απαντούν αρνητικά τους αποκαλεί "αναρχικούς" (στους οποίους περιλαμβάνονται και οι φιλελεύθεροι που θα ήθελαν να περιορίσουν την κυρίαρχη εξουσία του κράτους).

Η πρώτη ουσιαστική πολιτική απόφαση που θα λάβει το κράτος είναι να κατονομάσει τους εχθρούς του. Αυτοί μπορεί να είναι εξωτερικοί εχθροί (ξένα κράτη) ή εσωτερικοί εχθροί (αυτό γίνεται καθημερινά μέσω του νόμου που κατονομάζει ποιοι θα υπόκεινται σε τιμωρία από το κράτος ως "εγκληματίες", και, πιο σημαντικά, σε περίπτωση εμφυλίου πολέμου).

Για τον Schmitt, το "πολιτικό" προκύπτει μόνο όταν δύο αναγνωρίσιμες ομάδες αντιπαρατίθενται η μία στην άλλη σε υπαρξιακή απειλή. Αυτό είναι σημαντικό διότι επισημαίνει ότι πολλά από αυτά που θεωρούμε "πολιτικά" είναι στην πραγματικότητα απλώς μια διοικητική λειτουργία της λειτουργίας του κράτους (συμπεριλαμβανομένων των εκλογών, της διαμόρφωσης πολιτικής κ.λπ...). Όταν δύο τέτοιες ομάδες έρχονται αντιμέτωπες, το "πολιτικό" με αυτή τη συγκεκριμένη έννοια είναι παρόν στην κατάσταση.

Ο Schmitt λέει ότι τέτοιες αντιτιθέμενες ομαδοποιήσεις μπορεί να προκύψουν από ηθικές, οικονομικές ή θρησκευτικές συγκρούσεις (μεταξύ άλλων). Αυτό που διακυβεύεται είναι το ερώτημα ποιος θα επιβιώσει στον αγώνα για να κυβερνήσει και αυτός με τη σειρά του και να ασκήσει την κυριαρχία. Όταν το κράτος κατονομάζει τον εχθρό του, αυτό αποτελεί έκφραση της κυριαρχίας του (ποιος θα είναι εχθρός του κράτους).1

Η δεύτερη απόφαση είναι η απόφαση να κηρυχθεί η "κατάσταση εξαίρεσης", όπου το δίκαιο αναστέλλεται και ο Κυρίαρχος λειτουργεί ελεύθερα, πέρα από κάθε νομικό περιορισμό. Σύμφωνα με τον Schmitt, "αυτός που αποφασίζει την εξαίρεση είναι κυρίαρχος". Η λογική είναι σαφής εδώ. Δεν υπάρχει νόμος που να μην αποτελεί έκφραση του Κράτους. Επομένως, η διατήρηση του νόμου είναι δυνατή μόνο εάν το Κράτος συνεχίζει να υπάρχει και να ασκεί εξουσία.

Όταν η ύπαρξη του Κράτους τίθεται υπό αμφισβήτηση, αυτό πρέπει να ενεργεί πέραν του νόμου για να διατηρήσει, με όλα τα απαραίτητα μέσα, τον εαυτό του και να διατηρήσει τη δύναμη της τάξης, έτσι ώστε ο νόμος να μπορεί να αποκατασταθεί σε ένα μελλοντικό σημείο. Ένα αποτυχημένο κράτος δεν διατηρεί το κράτος δικαίου. Όταν τα πράγματα φτάνουν στο απροχώρητο, το κράτος, όχι ο νόμος, είναι κυρίαρχο. Ως εκ τούτου, ακόμη και τα "φιλελεύθερα" κράτη πρέπει να υιοθετήσουν αυταρχικά μέσα αν θέλουν να διατηρηθούν σε περιόδους κρίσης.

Πού Έχουμε Φτάσει

Το νόημα της εξέτασης αυτών των ιδεών του Hobbes και του Schmitt δεν είναι να πάρουμε το μέρος τους. Είναι, ωστόσο, να μάθουμε από αυτές. Είναι δύο από τους πιο διορατικούς (και ειλικρινείς) υποστηρικτές του σύγχρονου κράτους που διαθέτουμε.

Αυτό που μπορούμε να αρχίσουμε να κατανοούμε καλύτερα διαβάζοντάς τους είναι η φύση του σύγχρονου κράτους. Μαθαίνοντας από το μυθικό παράδειγμα του σκορπιού που τσιμπάει μέχρι θανάτου τον βάτραχο που τον μεταφέρει στα νερά που ανεβαίνουν, καταδικάζοντας τον εαυτό του να χαθεί στην πορεία, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι σκορπιοί κάνουν ό,τι κάνουν οι σκορπιοί. Και τα κράτη κάνουν ό,τι κάνουν τα κράτη.

Όταν το κράτος (ή κάποιο άλλο στοιχείο του συνολικού καθεστώτος: διεθνείς εταιρείες, ΜΚΟ, υπερεθνικά κυβερνητικά όργανα όπως η ΕΕ, τα καθεστωτικά μέσα ενημέρωσης κ.λπ...) σας ονομάζει "εχθρό", μπορούμε να αναγνωρίσουμε ότι αυτό συμβαίνει και τι σημαίνει αυτό από την οπτική γωνία του καθεστώτος.

Όταν το κράτος καταπατά τα "δικαιώματά" μας, μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτό αποτελεί μέρος της κυριαρχικής εξουσίας που είναι κεντρικό στοιχείο του raison d'etre του κράτους. Μπορούμε να γνωρίζουμε πού βρισκόμαστε. Δώστε επίσης προσοχή στο ποιος στέκεται εδώ πέρα μαζί μας στην "εχθρική" πλευρά της γραμμής- σπάνια είναι οι άνθρωποι που θα περιμένατε. Αλλά το καθεστώς ξέρει ποιοι είναι οι εχθροί του. Είναι αρκετά διαφωτιστικό.

Μπορούμε επίσης να συνειδητοποιήσουμε ότι όταν το κράτος ασκεί αυτές τις εξουσίες ανοιχτά και θρασύτατα, αυτό αποτελεί ένδειξη ότι το καθεστώς έχει εισέλθει σε περίοδο κρίσης. Ο "θνητός θεός" του Hobbes, ο μεγάλος Λεβιάθαν, είναι μια ανθρώπινη τεχνολογία, ένα κατασκεύασμα, που στοχεύει στην απόλυτη εξουσία. Οι παγκόσμιες παραδόσεις σοφίας έχουν πολλά να πουν για τις ανθρώπινες προσπάθειες κατασκευής "θεών".

Αυτό που μπορούμε να υπολογίσουμε είναι ότι αυτοί οι "θεοί" πάντα υπερβάλλουν και δεν είναι ποτέ τόσο παντοδύναμοι και παντογνώστες όσο πιστεύουν. Ενώ η ιστορία μπορεί να είναι γεμάτη από αποτυχημένες εξεγέρσεις, δεν είναι λιγότερο γεμάτη από αποτυχημένες αυτοκρατορίες, ολοκληρωτισμούς, τυραννίες, δεσποτισμούς και άλλες ψευδο-θεότητες.

1 Για ένα εξαιρετικό πρόσφατο παράδειγμα της "κατονομασίας του εχθρού" δείτε την ομιλία του Προέδρου Joe Biden την 1η Σεπτεμβρίου 2022 στη Φιλαδέλφεια. Το βίντεο της πλήρους ομιλίας είναι διαθέσιμο εδώ. Το σκηνικό με τον κόκκινο φωτισμό και η πλαισίωσή του από Αμερικανούς πεζοναύτες είναι όλα μέρος του μηνύματος.

Ο W.D. James διδάσκει φιλοσοφία στο Κεντάκι των ΗΠΑ.

---

----Δικτυογραφία :

To The Root | Tobin Owl | Substack

The Mortal God Drops Its Mask